Παγανισμός και χορός στον στύλο

Διάφορα είδη χορού που περιελάμβαναν κάποιο είδος στύλου ήταν γνωστά στον δυτικό κόσμο ήδη από πολύ νωρίς. Επρόκειτο για χορευτικά δρώμενα με στοιχεία της ρωμαϊκής, ειδωλολατρικής και κέλτικης παράδοσης, αλλά και των προχριστιανικών παραδόσεων των Δρυίδων.

Παγανισμός και γονιμότητα

Ένα από τα πιο γνωστά χορευτικά δρώμενα του είδους είναι το «Γαϊτανάκι» ή «Μαγιάτικο κοντάρι» (Maypole), μία μορφή λαϊκού χορού από τη Γερμανία, την Αγγλία και τη Σουηδία. Χρονολογείται τον 12ο αιώνα και αποτελούσε ουσιαστικά μία παγανιστική ρωμαϊκή γιορτή της γονιμότητας με το στύλο ως φαλλικό σύμβολο.

Πολλοί ιστορικοί ισχυρίζονται πως το Γαϊτανάκι αποτελούσε μέρος των γερμανικών παγανιστικών τελετουργιών που σχετίζονταν με τη γονιμότητα. Στην περίπτωση αυτή οι χορευτές χόρευαν συνήθως γύρω από ένα ολάνθιστο δέντρο. Το συγκεκριμένο τελετουργικό λάμβανε χώρα την Πρωτομαγιά, αν και στη Σουηδία ανάλογο τελετουργικό πραγματοποιούταν εν τω μέσω του Θέρους (μεταξύ 21 και 25 Ιουνίου).

Το Γαϊτανάκι γενικότερα αποτελούταν από μία ομάδα νεαρών κοριτσιών που εκτελούσαν κυκλικούς χορούς γύρω από έναν στύλο στολισμένο με γιρλάντες λουλουδιών και διάφορα εμβλήματα. Είχε κυρίως δύο μορφές: Στην πρώτη περίπτωση οι κοπέλες απλώς χόρευαν γύρω από τον στολισμένο στύλο. Αυτή είναι και η πιο δημοφιλής μορφή του χορού. Στη δεύτερη τα νεαρότερα κορίτσια χόρευαν σε έναν εσωτερικό κύκλο, ενώ τα μεγαλύτερα στον εξωτερικό. Όλα τα κορίτσια όμως κρατούσαν πολύχρωμες κορδέλες δεμένες από τη μία άκρη τους σ’ έναν στύλο. Ο χορός των κοριτσιών περιελάμβανε κυκλικά βήματα, έτσι ώστε οι κορδέλες είτε να τυλίγονται γύρω από τον στύλο καθαυτό και στη συνέχεια να ξετυλίγονται με την αλλαγή των βημάτων, είτε να πλέκουν από μόνες τους ένα είδος ιστού γύρω από τον στύλο. Η εκτέλεση του χορού αυτού σηματοδοτούσε την έναρξη του Bealtaine, μιας αρχαίας κέλτικης γιορτής κατά την Πρωτομαγιά. Συνδέεται, επίσης, άμεσα με τη ρωμαϊκή λατρεία της θεάς Flora (Χλωρίδα) και τη γιορτή των Φλοραλίων (Floralia). Η συγκεκριμένη γιορτή έγινε γνωστή στη Βρετανία με την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους και ήταν ουσιαστικά μία πενθήμερη γιορτή των λουλουδιών που λάμβανε χώρα την Πρωτομαγιά. Πριν από την άφιξη των Ρωμαίων στη Βρετανία, Κέλτες ιερείς, οι γνωστοί Δρυίδες, ευημερούσαν όχι μόνο στη Βρετανία, αλλά και σε άλλες περιοχές της Κελτικής δυτικής Ευρώπης. Οι Δρυίδες γιόρταζαν την Πρωτομαγιά ως τη μεσαία μέρα του χρόνου, εφόσον, σύμφωνα με την κελτική παράδοση, ο Οκτώβριος ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου.

Γαϊτανάκι

Με την πάροδο του χρόνου και τη ρωμαϊκή κυριαρχία τα Floralia συνδυάστηκαν με τα διάφορα κέλτικα έθιμα. Προσμίξεις υπέστη φυσικά και το Γαϊτανάκι. Βέβαια, με την εξάπλωση του Χριστιανισμού στη συνέχεια τέτοιου είδους πρακτικές απαγορεύτηκαν ως παγανιστικές.

Κατά τον Μεσαίωνα τα χορευτικά δρώμενα με κύριο στοιχείο τους τον στύλο συνδέονταν πιθανόν με το Γαϊτανάκι. Πολλά μεσαιωνικά τεχνουργήματα απεικονίζουν πανύψηλους ξύλινους στύλους στημένους στα διάφορα χωριά από τους οποίους κρέμονται κορδέλες.

Άλλη μία περίπτωση μαγιάτικου εθίμου αποτελεί το αγγλικό Γαϊτανάκι (Μαγιάτικο Κοντάρι). Οι άνθρωποι γιόρταζαν τον ερχομό του καλοκαιριού και την Πρωτομαγιά τοποθετώντας ξύλινα κοντάρια στους κήπους τους και στολίζοντάς τα με λουλούδια. Γύρω από το κοντάρι χόρευαν κυκλικούς χορούς γιορτάζοντας έτσι την αναγέννηση της φύσης. Γύρω στο 19ο αιώνα προστίθενται πολύχρωμες κορδέλες πάνω στα κοντάρια, στοιχείο παρμένο από τις ιταλικές θεατρικές παραστάσεις της εποχής.

Μαγιάτικο Κοντάρι

Από τον 18ο αιώνα και έπειτα το Γαϊτανάκι παίρνει τη μορφή ενός παραδοσιακού χορού ιδιαίτερα δημοφιλούς στην Ιταλία και τη Γαλλία. Περιοδεύοντα χορευτικά συγκροτήματα της εποχής το συμπεριλαμβάνουν στις παραστάσεις που παρουσιάζουν στα θέατρα του Λονδίνου κάνοντάς το ακόμα πιο δημοφιλές. Αργότερα, μία Σχολή Εκπαιδευτικών ενέκρινε και υιοθέτησε το Γαϊτανάκι, το οποίο σύντομα εξαπλώθηκε στις περισσότερες χώρες της κεντρικής και νότιας Αγγλίας. Ο χορός εντάχθηκε ως αντικείμενο διδασκαλίας στη Φυσική αγωγή των κοριτσιών παραμένοντας έτσι ιδιαίτερα δημοφιλές στα Δημοτικά σχολεία της Αγγλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών τη δεκαετία του 1950.

Στις μέρες μας τα γαϊτανάκια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι πολλών εορταστικών εκδηλώσεων στα προαύλια Δημοτικών σχολείων.

Πηγές:
-https://graecomuse.wordpress.com/2012/06/23/from-pole-to-pole-the-history-of-pole-dancing-and-fitness
-http://diaryofawrinkle.com
-http://rednights.blogspot.gr/2007/05/blog-post_04.html
-http://www.historicalharmonies.org/mapypoledanceorigins.htm