Το άγχος πριν από τον αγώνα. Συμβουλές για να το αντιμετωπίσω

Το προαγωνιστικό άγχος ή αλλιώς το άγχος πριν από τον αγώνα (άγχος κατάστασης) είναι μία από τις σημαντικότερες ψυχολογικές παραμέτρους που επηρεάζουν την έκβαση ενός αποτελέσματος.

Το άγχος είναι το συναίσθημα που προκύπτει ως αντίδραση στον τρόπο που ερμηνεύουμε και αξιολογούμε μια κατάσταση (π.χ. αγώνας). Ο αθλητής μπαίνει σε μια κατάσταση στρες την οποία αντιλαμβάνεται ως επικίνδυνη, αρνητική, δύσκολη ή θετικά προκλητική και βιώνει αντίστοιχα distress ή eustress.

Τα εναέρια αθλήματα και το Pole Dancing δε διαφέρουν σε τίποτα σε σχέση με τα άλλα αθλήματα.

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που ευνοούν το προαγωνιστικό άγχος και επηρεάζουν τη ψυχολογία μας πριν από τον αγώνα είναι:

• ο φόβος και η αμφιβολία για το αποτέλεσμα του αγώνα,
• τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (αγχώδης τύπος προσωπικότητας),
• ο φόβος για αρνητική κοινωνική αξιολόγηση από τους «σημαντικούς άλλους»,
• ο φόβος για τραυματισμό,
• η ελλιπής προετοιμασία,
• η τελειομανία (perfectionism) και
• η αλλαγή στη ρουτίνα (π.χ. καθυστέρηση έναρξης του αγώνα)

Εάν ο αθλητής πιστεύει ότι δεν μπορεί να ελέγξει το άγχος του και ότι αυτό θα τον επηρεάσει αρνητικά, τότε αυτό λειτουργεί ανασταλτικά με συνέπειες στην απόδοσή του. Αντιθέτως, εάν ο αθλητής θεωρεί ότι μπορεί να ελέγξει τα συμπτώματα του άγχους και να τα χρησιμοποιήσει προς όφελός του, τότε το άγχος ερμηνεύεται ως ένδειξη ετοιμότητας για τον αγώνα – δηλαδή διέγερση – και λειτουργεί διευκολυντικά.

Το άγχος πριν από τον αγώνα το αντιλαμβανόμαστε τόσο σε σωματικό όσο και σε γνωστικό επίπεδο

Σε ότι αφορά τις αντιδράσεις στο σώμα μας γνωρίζουμε ότι υπό συνθήκες στρες μεταβάλλεται η ισορροπία μεταξύ του Συμπαθητικού Νευρικού Συστήματος (ΣΝΣ) και του Παρασυμπαθητικού Νευρικού Συστήματος (ΠΝΣ).

Πρακτικά, όλα αυτά μεταφράζονται στα γνωστά σωματικά συμπτώματα όπως:

• Καρδιοχτύπι, γρήγορη αναπνοή, τρέμουλο, εφίδρωση, στομαχικά προβλήματα.

Αντίστοιχα στο γνωστικό επίπεδο το άγχος προκαλείται από:

• Τις αρνητικές προσδοκίες του ατόμου για απόδοση και επιτυχία.
• Την αρνητική αυτοαξιολόγηση.

Το γνωστικό άγχος προκαλεί ανησυχία και επηρεάζει την προσοχή, την καθαρότητα της σκέψης, την αντίληψη & τις νοητικές παραστάσεις με αποτέλεσμα ο αθλητής να κάνει λάθη και να βρίσκεται σε σύγχυση ή πανικό.

Εν κατακλείδι, θα λέγαμε ότι το άγχος πριν από τον αγώνα είναι κάτι που επηρεάζει είτε με θετικό είτε με αρνητικό τρόπο τους αθλητές. Προκειμένου λοιπόν να μετατρέψετε τα αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις σε θετικά και να προετοιμαστείτε σωστά ψυχολογικά για τον αγώνα ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές:

Συμβουλές για να το αντιμετωπίσω:

• Αναγνωρίστε τη δύναμη του μυαλού και την επιρροή του στην απόδοση

Υιοθετήστε θετικό αυτοδιάλογο και σκέψεις οι οποίες σάς κάνουν να νιώθετε σιγουριά και ψυχική δύναμη για αύξηση της αυτοπεποίθησής σας.

• Μην παραμένετε στα λάθη σας

Μην κριτικάρετε τον εαυτό σας συνεχώς αλλά οραματιστείτε επιτυχημένες στιγμές σας και παραμείνατε πνευματικά σε αυτές.

• Καλλιεργήστε την αυτογνωσία σας

Έχετε πάντα κατά νου ότι η αυτοπεποίθηση χτίζεται από τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε, σε τι εστιάζουμε την προσοχή μας και στο πώς αντιδρούμε στα διάφορα γεγονότα.

• Ενισχύστε την αισιοδοξία σας

Πιστέψτε ότι η προηγούμενη καλή σας απόδοση οφείλεται σε εσάς και μπορεί να επαναληφθεί και να μεταφερθεί και σε άλλες ικανότητές σας (άλλα αγωνίσματα ή γεγονότα ζωής).

• Κυνηγήστε το όνειρο σας

Πιστέψτε ότι μπορείτε να καταφέρετε το αδύνατο και δουλέψτε για ένα εξαιρετικό επίτευγμα.

• Εστιάστε στην επιτυχία

Μετά από κάθε προπόνηση ή αγώνα ανατρέξτε στη βελτίωση που είχατε, στο τι καινούριο καταφέρατε και σε τι αισθάνεστε ότι ξεπεράσατε τον εαυτό σας.

• Γίνετε ο καλύτερος φίλος σας, ο μεγαλύτερος θαυμαστής σας και ο   σπουδαιότερος προπονητής σας

Οραματιστείτε τον σημαντικότερο άνθρωπο που είχατε στη ζωή σας και σας έδινε σωστές και ενθαρρυντικές συμβουλές και βάλτε τον εαυτό σας σε αυτή τη θέση.

References:
Eastbrook, J.A. (1959). The effect of emotion on cue utilazion and the organization of behavior. Psychological review, 66, 183-201.
Endler, N.S. (1978). The interaction model of anxiety: Some possible impications. In D.M.Landers & R.W.Christina (Eds.), Psychology of motor behavior and sport-1977 (pp. 332-351). Champaign, IL: Human Kinetics
Hanin, Y.L. (1980). A study of anxiety in sports. In W.F.Straub (Ed.), Sport Psychology: An analysis of athlete behavior (pp. 236-249). New York: Mouvement Publications
Martens, R., Vealey, R.S., & Burton, D. (1990). Competitive anxiety in sport. Champaign, IL: Human Kinetics