Όταν παρακολουθούμε μία παράσταση χορού και παρατηρούμε τους χορευτές πάνω στη σκηνή, αυτό που βλέπουμε είναι συνήθως τόσο όμορφο και αβίαστο που σχεδόν ξεχνάμε πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα. Ο χορός όμως αποτελεί μία από τις πιο απαιτητικές μορφές τέχνης καθώς απαιτεί τη δέσμευση του χορευτή σε σωματικό και εκφραστικό επίπεδο, και χαρακτηρίζεται από υπερβολικές φυσικές και αισθητικές απαιτήσεις.
Οι χορευτές συνήθως εξασκούνται ατέλειωτες ώρες για πολλά χρόνια, κυνηγώντας την ύψιστη χορευτική τελειότητα. Σαν επάγγελμα είναι πάρα πολύ απαιτητικό, προϋποθέτει θυσίες και συνδέεται με πολύ υψηλά επίπεδα άγχους. Εργαλείο για τον χορευτή αποτελεί το σώμα του, το οποίο και επιδιώκει διαρκώς να τελειοποιεί. Στην προσπάθειά του να ελέγξει το σώμα του δεν είναι τυχαίο που ο χορευτής ανήκει σε εκείνη την κατηγορία που εμφανίζει διατροφικές διαταραχές πιο συχνά από τον γενικό πληθυσμό.
Ποια είναι λοιπόν τα ιδιαίτερα αίτια που ενισχύουν την εμφάνιση διατροφικών διαταραχών στους χορευτές;
(τα παρακάτω αφορούν κυρίως τον κλασικό χορό καθώς οι περισσότερες έρευνες έχουν γίνει σε κλασικούς χορευτές)
- οι απαιτήσεις από τους χορογράφους για μια αιθέρια και αέρινη εικόνα
- οι λίγες ευκαιρίες και οι λίγες προοπτικές για καριέρα
- οι πιέσεις από τους δασκάλους, τους χορογράφους και τους σκηνοθέτες
- οι απαιτήσεις για απόλυτη πειθαρχία
- η υψηλή ανταγωνιστικότητα
- το άγχος
- ο προσανατολισμός στην επίδοση
Δεδομένης της σοβαρότητας των διατροφικών διαταραχών, αποφασίσαμε να διεξάγουμε μία έρευνα από το ΤΕΦΑΑ Αθηνών στα πλαίσια της μεταπτυχιακής μου διατριβής, αναφορικά με τις διατροφικές διαταραχές σε χορευτές που σπουδάζουν στην Ελλάδα και συγκεκριμένα, σε επαγγελματικές σχολές χορού της Αθήνας.
Η έρευνα διεξήχθη τα έτη 2012-2013 και συμμετείχαν σε αυτή 183 φοιτήτριες 18-25 ετών 130 από τις οποίες ήταν φοιτήτριες χορού και 53 φοιτήτριες άλλων σχολών (πανεπιστημιακών) της Αθήνας.
Τι εικόνα είχαν για το σώμα τους οι χορεύτριες;
- Οι χορεύτριες αναγνώριζαν μεν το σώμα τους ως πιο γυμνασμένο αλλά δεν ήταν πιο ικανοποιημένες από την εικόνα του και την εμφάνισή του σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κοπέλες. Παρόλο δηλαδή που κατά γενική ομολογία οι χορεύτριες έχουν καλοσχηματισμένα και όμορφα σώματα, οι ίδιες δεν το αναγνώριζαν αυτό στο δικό τους σώμα. Το γεγονός αυτό βέβαια μας ενίσχυσε την άποψη ότι οι χορεύτριες είναι τελειομανείς και επιδιώκουν συνεχώς ένα καλύτερο αποτέλεσμα στο σώμα τους.
- Επίσης σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κοπέλες, οι χορεύτριες ασχολούνταν περισσότερες ώρες και πιο εντατικά με το σώμα τους και έκαναν περισσότερες προσπάθειες ελέγχου του βάρους τους, κάτι που ήταν επίσης αναμενόμενο με βάση τη φύση της δουλειάς τους.
Ποια ήταν η διατροφική συμπεριφορά των χορευτριών;
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνάς μας οι χορεύτριες εμφάνισαν σε υψηλό βαθμό διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κοπέλες.
Συγκεκριμένα, σχεδόν μία στις δύο χορεύτριες παρουσίασε διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά γεγονός που συμφωνεί με προγενέστερες έρευνες αλλά και πάλι είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό.
Επίσης βρήκαμε ότι όσο πιο διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά είχαν οι χορεύτριες, τόσο εμφάνιζαν περισσότερο άγχος, περισσότερα σημάδια κατάθλιψης και χαμηλότερη αυτοεκτίμηση. Κάτι που δείχνει πόσο σημαντική είναι για τη γενικότερη ευημερία ενός ατόμου, η σωστή διατροφική συμπεριφορά.
Σημαντική σημείωση: φυσικά θα ήταν επικίνδυνη γενίκευση να συμπεράνουμε με βάση τη συγκεκριμένη ή και άλλες έρευνες, ότι όλες οι χορεύτριες έχουν κάποια διατροφική διαταραχή ή ότι ο κλασικός χορός ευθύνεται για την εμφάνιση διατροφικής διαταραχής. Και σε καμία περίπτωση δεν υπονοούμε κάτι τέτοιο. Με αυτού του είδους έρευνες, που διεξάγονται παγκοσμίως, εξετάζουμε μόνο την τάση για εμφάνιση διατροφικών διαταραχών, ή την ύπαρξη κάποιων συμπεριφορών που μπορεί να οδηγήσουν σε διατροφική διαταραχή αν βρουν «κατάλληλο» έδαφος και αν δεν τους δώσουμε την απαραίτητη σημασία όταν πρωτοεμφανίζονται. Αυτό λοιπόν στο οποίο συμφωνούν οι περισσότερες έρευνες όπως και η δική μας είναι ότι η τάση για εμφάνιση διατροφικών διαταραχών στις χορεύτριες είναι μεγάλη, μεγαλύτερη από ότι στον γενικό πληθυσμό, κι αυτό είναι σίγουρα κάτι στο οποίο οφείλουμε να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή.
Πως μπορούμε να προλάβουμε τις διατροφικές διαταραχές στους χορευτές
Επαναπροσδιορισμός κυρίως από τους δασκάλους και τους χορογράφους του τι είναι τελικά σημαντικό και τι ξεχωρίζει έναν χορευτή.
Είναι γνωστό ότι η μόδα αλλάζει, όπως συνολικά στην κοινωνία έτσι και στον μικρόκοσμο του χορού, σε άλλες δεκαετίες ήταν της μόδας ένα πιο καμπυλωτό σώμα ενώ από τη δεκαετία του 70 και μετά επικράτησε ένα πιο αδύνατο σώμα το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει πάλι να ξεπερνιέται. Όμως το σίγουρο είναι ότι καμία μόδα δε μπορεί να προωθεί ασθενικά μη υγιή σώματα.
Παραδείγματα μεγάλων χορευτριών κλασικού μπαλέτου παγκοσμίως δείχνουν ότι τελικά στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν ιδανικοί σωματότυποι, συναντάμε χορεύτριες πιο μυώδεις, πιο λεπτές, πιο κοντές, πιο ψηλές κ.τ.λ.
Όμως αρκεί ένα σχόλιο από έναν δάσκαλο σε ένα κοριτσάκι για το βάρος του για να του δημιουργήσει άσχημα συναισθήματα για το σώμα του και διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές.
Oι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικοί στον τρόπο που μιλάνε στους μαθητές τους, να αναγνωρίζουν τα προτερήματα που αναμφισβήτητα έχει κάθε σώμα και να εστιάζουν στη βελτίωση της τεχνικής και της εκφραστικότητας τα οποία είναι και τα σημαντικότερα για την εξέλιξη ενός χορευτή.
Γιατί τελικά ο χορευτής δεν είναι μόνο η εικόνα του σώματός του, αλλά πολλά περισσότερα όπως το τι μπορεί να κάνει με αυτό το σώμα, τι μπορεί να εκφράσει με αυτό το σώμα και τι συναισθήματα μπορεί να δημιουργήσει στο κοινό με μοναδικό του όπλο το σώμα του. Αυτό είναι άλλωστε που κάνει και τον χορό μία από τις ωραιότερες τέχνες.
Υπάρχουν συγκεκριμένα σωματικά πρότυπα στο Pole Dance;
Όλα δείχνουν ότι στο Pole Dance υπάρχει τεράστια ποικιλία, χωρίς να υπερτερεί κάποιος σωματότυπος έναντι άλλου. Έτσι συναντάμε χορεύτριες και χορευτές με εντελώς διαφορετικά σώματα να αναγνωρίζονται και να διακρίνονται παγκοσμίως, διατηρώντας την μοναδικότητά τους.
Κάθε σώμα έχει τα δικά του προτερήματα και τις δικές του δυνατότητες. Ίσως και αυτός να είναι ένας από τους πολλούς λόγους που το Pole Dance έχει αγαπηθεί τόσο πολύ. Γιατί δε θέλει από τους χορευτές να μετατραπούν σε κάτι άλλο από αυτό που είναι ή να μπουν σε καλούπια. Αντίθετα θέλει να χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητες που τους δίνει το δικό τους σώμα και να ανακαλύψουν τι μπορούν να κάνουν με αυτό.
Δεν είναι τυχαίο, που οι γυναίκες οι οποίες ασχολούνται με το Pole Dance είτε επαγγελματικά είτε ως hobby, δηλώνουν ότι η αυτοεκτίμησή τους και η αγάπη τους για το σώμα τους αυξάνονται καθημερινά.
Πηγές: Αναστασοπούλου, Α. (2013). Εικόνα σώματος και διατροφικές διαταραχές σε φοιτήτριες χορού: Η σχέση τους με τη συναισθηματική κατάσταση και την αυτοεκτίμηση. (Αδημοσίευτη μεταπτυχιακή διατριβή). Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Αθήνα.
Γράψε το σχόλιό σου